Podcast Episode Details
Back to Podcast Episodes
4 Nollaig 2021 (Luimneach)
Episode 71
Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.
*
Inniu an ceathrú lá de mhí na Nollag. Is mise Sibéal Dempsey.
An tseachtain seo, ag meán oíche ar an tríochadú lá de mhí na Samhna, fógraíodh Barbadós ina poblacht. Bhí Barbadós faoi ghéillsine ag Coróin na Breataine le beagnach ceithre chéad bliain, cé gur bhain sí neamhspleáchas amach caoga cúig bliain ó shin. Rinneadh Uachtarán na tíre den Bhantiarna Sandra Mason Dé Luain, a bhí ina hardghobharnóir roimhe seo. Mar sin, ghlac sí áit na Banríona mar cheann stáit. Dúirt an Bhanríon go mbraitheann sí “brón” faoin scaradh. Thug an Prionsa Charles cuairt ar an oileán ina háit agus thug sé faoi deara uafás na sclábhaíochta san am atá caite.
D’aimsigh eolaithe sa tSile dhá pholl dhubha ollmhóra an tseachtain seo. Ag a sé chéad solasbhliain déag óna chéile, is iad na cinn is gaire a aimsíodh fós. Is iadsan an péire is gaire don Domhan freisin agus iad lonnaithe i réaltbhuíon an Uisceadóra. Cruthaítear poill dhubha nuair a chliseann réaltaí an-mhór ag deireadh a saoil, agus fásann poill dhubha ollmhóra trí ábhar agus radaíocht a ionsú. Ríomhann taighdeoirí gur dócha go mbuailfidh na poill dhubha seo in aghaidh a chéile agus go gcumascfaidh said le chéile i bpoll dubh amháin i gceann timpeall dhá chéad caoga milliún bliain. Tugann na torthaí le tuiscint freisin go bhféadfadh go mbeadh go leor eile le fáil fós, b’fhéidir suas le tríocha faoin gcéad níos mó de réir duine de na réalteolaithe, an Dochtúir Vogel.
Fuair Mary Maher, an t-iriseoir, ceardchumannaí agus gníomhaí feimineach bás níos luaithe an tseachtain seo ag aois ochtó a haon. Rugadh i mBostún í do theaghlach Éireannach-Mheiriceánach agus bhog sí go hÉirinn i lár na naoi déag seascaidí, áit ina rinneadh eagarthóir ar an Irish Times di, agus bhain sí cáil amach as ceisteanna sóisialta amhail pá comhionann agus dáil tithíochta a chlúdach. Bhí sí ina feachtasóir glórach ar son cearta na mban agus tá cáil uirthi freisin as Gluaiseacht Saoirse na mBan in Éirinn a bhunú, grúpa a d'iarr, i measc nithe eile, pá comhionann agus cearta comhionanna sna seachtóidí.
*
Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.
*
GLUAIS
faoi ghéillsine ag Coróin na Breataine - subject to the British Crown
uafás na sclábhaíochta - the horror of slavery
poll dubh - black hole
réaltbhuíon an Uiscedóra - the constellation of Aquarius
ceardchumannaí - trade unionist
gníomhaí feimineach - feminist activist
Published on 3 years ago