Podcast Episode Details
Back to Podcast Episodes
344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn
Episode 344
Oud-minister Tom de Bruijn werkt bijna zijn hele al leven op het snijvlak van de Nederlandse en de Europese politiek. Onder meer als permanent vertegenwoordiger van Nederland bij de Europese Unie in Brussel en daarvoor ‘chef Europa’ in Den Haag. Hij begeleidde de premiers Wim Kok, Jan Peter Balkenende en Mark Rutte naar Eurotoppen en deed allerlei complexe en gevoelige onderhandelingen. Aan Jaap Jansen en PG Kroeger geeft hij een 'masterclass' over de verhouding tussen Nederland en Europa sinds de jaren ’50, zoals hij die onlangs ook gaf in Parijs, ter voorbereiding op het staatsbezoek van president Emmanuel Macron op 11 en 12 april 2023.
***
Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier
***
Zijn verhaal geeft ons een inkijkje in het concrete, dagelijkse werk van 'de pv' in Brussel. Die functie van permanent vertegenwoordiger - een combinatie van ambassadeur en beleidscoördinator van de regering bij de EU - bekleedde hij van 2003 tot 2011. De bijeenkomsten van de gezamenlijke pv’s van de lidstaten noemt hij 'het Madurodam van de Europese Raad'. Hoe, met wie en met welke landen en krachten je onderhandelt op dat complexe Brusselse niveau maakt hij inzichtelijk met fraaie verhalen.
Dat Nederland de voorbije 70 jaar niet altijd op eenzelfde manier naar de Europese integratie en de machtsverhoudingen binnen Europa keek, komt uit zijn analyse scherp naar voren. Scepsis bestond al in de jaren van premier Willem Drees, maar ook hij kon het zich niet veroorloven afzijdig te blijven. Al was het maar vanwege de cruciale handelsrelatie met West-Duitsland.
Met de Fransen liep het vaak stroef. De Atlantische insteek en het idealistisch pragmatisme van de Nederlanders wekte vaak wantrouwen en onbegrip. Toch slaagde Ruud Lubbers erin op een van de heikelste problemen verrassend op één lijn te komen met president François Mitterrand. Samen overrompelden ze daarmee heel de EU. Minister Hans van Mierlo poogde vergeefs tot meer wederzijds begrip te komen, maar Jan Peter Balkenende dwong nogal wat respect af nadat hij Jacques Chirac met zijn stijfkoppigheid eerst tot razernij had weten te brengen.
Nog meer argwaan ontmoette ons land na het afwijzen van de ‘Grondwet' in 2005 en daarna (tussen 2010 en 2012) de gedoogcoalitie met de PVV. Maar juist toen brak een nieuwe toon en benadering door. In de eurocrisis bleek Nederland inventief en creatief te zijn.
De uitstekende band met bondskanselier Angela Merkel werd nog belangrijker toen met Brexit de eveneens goede relatie met de Britten in zijn tegendeel omsloeg. Brexit maakte Rutte stug tegen de ondermijners van de EU en voor Berlijn en Parijs werd hij nog meer een nuttige schakel. 'Wopke en de Zeven Dwergen' werd daar een effectief vervolg op.
Na het vertrek van Merkel is Nederland nog meer een sleutellidstaat geworden, temeer omdat de Frans-Duitse as in een crisis verzeild is geraakt. MH17, Trump, Poetins inval in Oekraïne en de opmars van Xi Jinping hebben bovendien glashard doen voelen hoezeer een eensgezinde Unie met nieuwe politieke instrumenten van levensbelang is.
Het lijkt er zelfs op dat Rutte hiermee wel degelijk iets van visie heeft ontwikkeld. De premier zoekt ook in veel bredere kring nu invloed en contacten voor ons land binnen de EU. De band met Macron is opvallend sterk geworden, maar bijvoorbeeld ook met Spanje is de relatie en het wederzijds begrip ook veel beter geworden.
Published on 2 years, 8 months ago